Artikelen

Onze verbeelding is een krachtig instrument om onze gedachten, gevoelens en gedrag te beïnvloeden. Stel je maar eens voor: het is half zes in de ochtend, en je wekker gaat af. Gisteravond heb je besloten om vanochtend een rondje hard te lopen. Hoeveel makkelijker is het om uit bed te komen als je denkt aan de frisse ochtendzon op je gezicht, in plaats van aan hoe moe en bezweet je je halverwege het rondje zult voelen? Je verbeelding, de manier waarop je in je hoofd aan een taak, situatie of toekomst denkt, heeft een enorme impact op je zelfvertrouwen, energie en emoties. Hoe kan je de kracht van de verbeelding van jouw sporters maximaal inzetten?

De mate waarin je als trainer-coach in staat bent om de basisbehoeften van je sporters te vervullen, heeft invloed op het gedrag dat jouw sporters vertonen. Als je dat als trainer goed doet, is de kans op gewenst (positief) gedrag een stuk groter. Het tegenovergestelde geldt ook. Wanneer je dat als trainer niet voor elkaar krijgt vergroot dat de kans op ongewenst (negatief) gedrag. In deze vierdelige serie van sportpedagoog Bart Schmeits staat het gedachtengoed van de zelfdeterminatietheorie centraal. Deze theorie gaat ervanuit dat ieder mens van nature drie psychologische basisbehoeften heeft: competentie, relatie en autonomie. In deze reeks korte artikelen voorziet Bart Schmeits al die welwillende en goedbedoelende vrijwilligers van achtergrondinformatie en concrete tips, opdat iedereen zijn of haar rol zo goed mogelijk kan vervullen. Ook in de ogen van de sporters!

Mei en juni zijn de maanden waarin veel sportcompetities eindigen. En dan: voor je het weet breekt het nieuwe seizoen aan, met voor iedereen nieuwe kansen. Met frisse energie ga je aan de slag om er weer een mooi seizoen van te maken. Met zowel aandacht voor individuele ontwikkeling, als het trainen van het samenspel op het veld.

Iedere trainer-coach die werkt met sporters in de leeftijd van het basis- of voortgezet onderwijs krijgt van zijn sporters een rol als opvoeder toebedeeld. Dat doen de sporters niet bewust, en voor de trainer is die rol ook niet te weigeren. Specifiek over dat onderwerp heeft sportpedagoog Bart Schmeits een serie korte artikelen geschreven, waarin hij al die welwillende en goedbedoelende vrijwilligers voorziet van achtergrondinformatie en concrete tips, opdat iedereen zijn of haar rol zo goed mogelijk kan vervullen. Ook in de ogen van de sporters!

Als coach van jouw sporter ben je waarschijnlijk één van de personen in zijn of haar leven die hem of haar het meeste ziet. Je spendeert uren samen op het voetbalveld, in de sporthal of bijvoorbeeld op de atletiekbaan. In die uren heb je het wellicht niet alleen over de sport, tactiek of techniek, maar ook over persoonlijke zaken. Je sporter waardeert je mening over bepaalde zaken en het zal waarschijnlijk niet makkelijk zijn om de overweging te stoppen met topsport met je te delen. Maar als dit met je gedeeld is, hoe help je je sporter dan verder?

In januari 2022 kondigde Ranomi Kromowidjojo aan dat ze per direct een punt achter haar topsportcarrière zette. Haar laatste wedstrijd was een maand eerder het WK kortebaan in Abu Dhabi, waar ze nog twee keer wereldkampioen en in totaal zes medailles won. Het afgelopen jaar heeft de drievoudig olympisch kampioen zich op haar leven na topsport georiënteerd. In die zoektocht is zij nu toch weer bij het topzwemmen uitgekomen. De KNZB maakte eind april bekend dat Kromowidjojo jonge talentvolle zwemmers gaat begeleiden naar de top. Eerder kon NOC*NSF ook al een olympisch sporticoon verwelkomen: Ireen Wüst gaat haar topsportervaring inzetten bij TeamNL.

In september 2023 start weer de tweejarige associate degree deeltijdopleiding: de Ad Sport, uitstroomprofiel Topsport- en Talentcoach. Het is de ideale stap voor (ex-) topsporters die trainer-coach willen worden en voor getalenteerde coaches bij bonden en verenigingen die zich in twee jaar willen ontwikkelen tot trainer-coach op het hoogste (top)sportniveau.

Een gebrek aan plezier is één van de twee belangrijkste redenen dat kinderen en pubers stoppen met sporten. En dat terwijl iedere jeugdtrainer het beste voorheeft met zijn of haar sporters, een leven lang plezierig sporten en bewegen. Een deel van de verklaring ligt in het feit dat veel jeugdtrainers ofwel geen trainersdiploma hebben, ofwel alleen geschoold zijn in het aanbieden van sportspecifieke technische en tactische vaardigheden. Dat is begrijpelijk, maar ook een gemiste kans.

Per 1 juni start Jeroen Otter bij de NOC*NSF als de ‘coach van de coaches’. Shorttrackcoach Otter, die nu nog bij de KNSB in dienst is, volgt bij het High Performance Team van NOC*NSF Francesco Wessels op.

“Zwarte gaten ontstaan wanneer zeer zware sterren aan het einde van hun levensloop ineenstorten.” Als een topsporter stopt met zijn sportcarrière dan hebben we het vaak over een zwart gat. Natuurlijk hebben we het dan niet over het letterlijke zwarte gat wat in de astrofysica bedoeld wordt, maar er zijn zeker overeenkomsten te zien.

Dominique Danton (66) uit Leiden en Jacqueline van der Bas (66) uit Alphen aan de Rijn zijn twee enthousiaste OldStars-trainers. Aan de hand van de methode van het Athletic Skills Model (ASM) richten ze hun lessen in en zien ze ouderen met sprongen vooruit gaan. “Een vrouw van 82 zonder voetbalachtergrond kan nu een bal met zowel links als rechts aannemen, wegdraaien en passen. Dat is toch geweldig?”

Als coach wil je inspireren, contact maken met je sporters, ze in beweging brengen en misschien wel tot ongekende hoogtes brengen. Je wil je sporters toespreken, zacht in hun oren fluisteren als dat nodig is en hard juichen als de kans er is. Bovenal wil je sporters begeleiden zodat ze boven zichzelf kunnen uit stijgen en zichzelf en de wereld kunnen verrassen. Mindfulness kan daarbij een effectief hulpmiddel zijn in de dagelijkse coach praktijk. Tijdens een workshop van NLcoach op 22 mei laat Roxanna van Erp caches, trainers en andere begeleiders in de sport zelf de kracht van mindfulness ervaren.

Sportcarrières duren niet voor eeuwig. Het is zelden een makkelijke beslissing als een sporter besluit te stoppen. Vaak gaan hier vele uren van wikken en wegen aan vooraf. Of wellicht is het voor een sporter in één keer duidelijk dat de sportcarrière voortzetten niet meer gaat. In alle gevallen heb je daar als coach ook gevoelens bij en heb je er waarschijnlijk een mening over. En juist jouw rol als coach kan juist in dit proces erg belangrijk zijn.

Momentum in wedstrijden: minuten waarin je het gevoel dat alles vanzelf gaat, scores die makkelijk vallen, een tegenstander bij wie het allemaal niet lukt. Ieder balsportteam is er bekend mee. Het zorgt ervoor dat een team snel kan uitlopen. Momentum wordt door zowel coaches als sporters vaak omschreven als iets ongrijpbaars. Als een onvoorspelbaar en haast bovennatuurlijke kracht, buiten de controle van de coach of het team. Overigens wel een kracht met een groot effect op de beleving en de uitkomst van een wedstrijd. Er is veel onderzoek gedaan naar momentum in wedstrijden, en uit dat onderzoek blijkt het met de ongrijpbaarheid ervan wel mee te vallen. Zodra je als coach het mechanisme achter dit fenomeen begrijpt, kan je de kans op momentum bij het eigen team vergroten, en momentum bij de tegenstander juist voorkomen of zo snel mogelijk afbreken.

Sarina Wiegman is gisteravond bij het gala van de voetbalbond FIFA gekozen tot beste coach van het jaar. Ze won deze eretitel voor de derde keer. NLCOACH sprak haar september vorig jaar voor het vakblad. Wat is er zo speciaal aan haar aanpak? Laat je inspireren door de elf lessen die coaches van haar kunnen leren.

Voorafgaand aan de NN Marathon Rotterdam vindt op donderdag 13 april een nieuw medisch wetenschappelijk congres plaats: Het Rotterdam Marathon Sportmedisch Congres. Op deze dag komen meerdere experts, onder andere ex-toploper Kamiel Maase, aan het woord. Binnen de Rotterdam Marathon Study Group is de afgelopen jaren informatie verzameld gericht op hardlopen en andere duursporten. Deze kennis en ervaring komt tijdens het congres aan bod. In één dag praten experts via plenaire sessies en verdiepende parallelsessies geïnteresseerden bij, waarbij deelnemers zelf een programma kunnen samen stellen.