Focus op het controleerbare: de meest platgeslagen, gesimplificeerde taken
En dan de kleine Russische Valieva van vijftien jaar, waar de hele wereldpers op af is gekomen. Doping of geen doping, opzet of geen opzet: dit meisje heeft een week in onzekerheid geleefd, is emotioneel uitgeput en heeft de hele wereld over zich heen gekregen. En nu staat ze, in haar eentje, op het ijs. Miss Perfect, werd ze genoemd. Eerst met ontzag en afgunst, later waarschijnlijk met een sarcastisch randje. En toch doet ze het, een bijna perfecte kür, wat misschien wel de grootste mentale uitdaging van deze spelen tot nu toe is geweest.
Want het waarmaken als favoriet, hoe doe je dat? Fysiek, technisch of qua trackrecord de beste zijn is geen garantie voor succes, want het waarmaken op het moment suprême is voor een groot deel mentaal. Hoe ga je om met de druk en zenuwen? Want zenuwen gaan er zijn! Zweethanden, trillen, een hoge hartslag; het hoort er allemaal bij. Eén van de manieren om met zenuwen en druk om te gaan is je focus te houden op datgene wat binnen jouw controle ligt.
Dat lukte Irene Schouten. Voorafgaand aan haar eerste afstand hoorden we haar tegen Bert Maalderink zeggen: “Ik ga me focussen op mijn taken.” Dat is wat we schaatsers vaak horen zeggen voor hun race. De media hoort liever "ik ga voor goud,” maar de meeste schaatsers weten dat het niet werkt om bezig te zijn met uitslagen. We zien bijvoorbeeld veel kunstschaatsers hun oren dichthouden als de scores van hun tegenstanders worden omgeroepen, want het helpt niet om je bezig te houden met wat je tegenstander heeft gedaan. Focus op het controleerbare: de meest platgeslagen, gesimplificeerde taken.
Femke Kok vertelt dat ze vroeger heel zenuwachtig werd van bezig zijn met prestaties. “Mijn trainingen gingen altijd beter dan de wedstrijden. Ik heb geleerd me meer te richten op mijn taken, mijn slagen, mijn techniek, wat dat waard is zien we dan later wel.”
Succesvol omgaan met druk speelt ook in de dagen voor de wedstrijd. Voor Lindsay van Zundert werkte het goed om de tien dagen in quarantaine te gebruiken om te trainen. Even de wereld en de pers buiten te sluiten, met de volle focus op haar kür en de aandacht helemaal op haar passen, sprongen en dans. “Lindsay moet iets minder bezig zijn met de prestatie en iets meer met de oefening,” zei haar coach voor de wedstrijd. Ailing Gu heeft haar keyboard meegenomen om op haar hotelkamer piano te kunnen spelen, en zich te verliezen in de flow van muziek maken.
Ook de legendarische actie van Xandra Velzeboer tijdens de dames relay bleek geïnspireerd door een taak-focus, niet een focus op het goud. “Ik dacht, jij gaat mij nu niet inhalen. We wilden op kop blijven rijden, dus daar ging ik voor,” zei ze na de race die de shorttrack-dames uiteindelijk goud opleverde.
Vier jaar geleden was het Franse ijsdanspaar Papadakis en Cizeron favoriet voor goud, maar tijdens hun ritmische dans brak de gesp van haar pakje, waardoor haar kostuum ineens gevaarlijk los zat. Het paar was zo afgeleid dat ze zich uiteindelijk met zilver tevreden moesten stellen. Deze spelen waren de mogelijkheid voor hun ultieme revanche. Alle andere titels hadden ze al en de afgelopen vier jaar stonden in dienst van deze spelen. Die commitment geeft veel druk. Hun grootste tegenstander dit jaar, de Europees kampioenen Sinitsina en Katsalapov, zeiden over de concurrentie: “We zijn veel te hard bezig met ons eigen schaatsen, er is gewoon geen tijd en energie om over rivalen na te denken, of over punten. We zijn alleen op onszelf gefocust.” Beide paren rijden vrijwel foutloos en uiteindelijk wint het Franse paar hun langverwachte goud. “We zijn nog nooit zo gestresst geweest, het is een enorme opluchting om ons programma foutloos afgeleverd te hebben.”
Dus hoe leggen Irene Schouten en de Franse ijsdansers hun favorietenrol naast zich neer als ze het ijs op stappen? Hoe lukt het de jonge Russische Valieva zich niet gek te laten maken door alle randzaken van deze spelen?
Door te focussen op hun taak, of in de woorden van Femke Kok, “Bezig zijn met mijn taken, wat dat waard is zien we later wel.”
