Om sportplezier voor jong en oud te realiseren, is een sociaal veilige sportomgeving essentieel. Trainer-coaches spelen hier een belangrijke rol bij. Daarom is ‘vakkundig geschoolde trainer-coaches’ een van de vier basiseisen voor sociale veiligheid in de sport. Vakkundig geschoold betekent dan ook veel meer dan goed kunnen aanleren hoe een tennisser een backhand moet slaan, of een turnster de perfecte handstand leren. Kennis van didactiek en pedagogiek zijn minstens net zo belangrijk. Met die reden is de e-learning ‘Een beetje opvoeder’ ontwikkeld: deze scholing biedt een goede basis in pedagogische en didactische vaardigheden voor (beginnende) trainer-coaches, vooral als ze (nog) geen trainersopleiding van de eigen bond hebben gevolgd.
“Een goede trainer-coach beheerst zowel de vaardigheden om de techniek en tactiek goed aan te leren, als pedagogische en didactische vaardigheden”, zegt Eveline van Tuinen. Zij is coördinator opleidingen bij de roeibond en is enthousiast over ‘Een beetje opvoeder’. “Techniek en tactiek zijn voor iedere sport heel belangrijk. Maar daarmee alleen kom je er niet als coach. Om de leden te behouden voor je sport, is het belangrijk dat je basisvaardigheden leert over hoe mensen en groepen werken. Hoe kun je structuur aanbrengen in de trainingen? Hoe kun je op een leuke manier positief stimuleren? Hoe zorg je ervoor dat iedereen gezien en gehoord wordt? En hoe draag je verantwoordelijkheid over naar de sporters?”
En dat is precies waar ‘Een beetje opvoeder’ over gaat. Hoewel de scholing vooral gericht is op het coachen van jonge sporters tussen zeven en zestien jaar, zijn de principes ook toepasbaar voor trainers-coaches van oudere sporters. “Pedagogiek en didactiek zijn vaak nog ondergeschoven kindjes. Maar dat is juist het allerbelangrijkste”, zegt opvoedkundige en kinderpsycholoog Tischa Neve. “Ga het maar doen: voor een groep staan. Zeker als jonge onervaren trainer. Het is essentieel om te leren welke aanpak werkt, hoe je feedback geeft, hoe je je stem gebruikt en welke invloed dat heeft op de kinderen.”
Neve heeft meegewerkt aan de ontwikkeling van ‘Een beetje opvoeder’. Op haar eigen hockeyclub gaf ze een workshop voor trainers en coaches. Daarin ging het vooral over positief coachen, hoe je communiceert met kinderen, hoe je kunt omgaan met hun emoties en hoe ze kunt motiveren. “Dat is superbelangrijk. Alleen dan kun je het plezier vasthouden en kun je daadwerkelijk uit een sporter en een team halen wat erin zit.”
De scholing is inmiddels sportbreed en recent uitgebreid met meer onderwerpen binnen het thema sociale veiligheid. De KNRB biedt de scholing aan aan zowel verenigingen als individuele coaches en instructeurs. Daarna volgt een gezamenlijke workshop om de stof uit de cursus te vertalen naar de eigen praktijk. Meestal wordt die workshop op de vereniging georganiseerd, soms online. Van Tuinen: “‘Een beetje opvoeder’ geeft veel houvast. Coaches leren hoe ze een groep kunnen benaderen en hoe ze de training leuk kunnen maken en houden voor iedereen in de groep. Veel beginnende coaches willen graag wat doen voor de vereniging. Soms krijgen ze begeleiding als ze net starten, maar soms ook niet. Dan worden ze in het diepe gegooid. Groepsdynamiek kan best heftig zijn. Je kunt je alleen en verloren voelen als je geacht wordt elke week een leuke en goede training te geven. Met ‘Een beetje opvoeder’ krijg je inzicht in basisvaardigheden over hoe je met mensen en groepen omgaat.”
Als trainer-coaches ‘Een beetje opvoeder’ volgen, is dat goed voor de vereniging. Daarmee zorgt de vereniging dat er geschoold kader voor de groepen staat. De scholing is een start om trainer-coaches iets te leren over mens- en groepsprocessen, zegt Van Tuinen. “Het is een mooie eerste stap, maar uiteindelijk echt de basis. In trainersopleidingen van diverse bonden komen de principes van ‘Een beetje opvoeder’ terug. Het volgen van een volledige trainersopleiding waar deze onderwerpen in terugkomen, is heel belangrijk en heeft natuurlijk altijd de voorkeur. Maar niet elke trainer-coach volgt een trainersopleiding van de bond. Dan is ‘Een beetje opvoeder’ een mooie manier om de basis pedagogische en didactische vaardigheden te leren.”
Bovendien zijn er ook nog bijkomende voordelen voor de trainer-coach zelf, zegt Neve. “Het geven van trainingen wordt leuker. Door de juiste scholing kun je in een korte tijd enorm groeien. Je zult zien dat de sfeer in het team beter wordt door jouw aanpak. Daardoor hoef je bijvoorbeeld minder te corrigeren en minder je stem te verheffen. Tijdens de scholing leer je ook naar jezelf kijken. Geef ik een leuke training? Moet ik de sporters er meer bij betrekken. En hoe dan? Dat resulteert in veel meer commitment van de sporters en dan komt de rest vanzelf.”