Topsport

De Eredivisie 2024/2025 zit erop. PSV kroonde zich tot kampioen, Ajax eindigde teleurstellend als tweede, ondanks een sterke eindsprint. Achter deze sportieve cijfers zit echter een dieper verhaal. Als geregistreerd sportpsycholoog ziet Ciska de Bruijn vooral de mentale processen die het seizoen hebben bepaald. Voor coaches biedt dit waardevolle lessen.

Per 1 mei 2025 verwelkomt de Koninklijke Nederlandse Roeibond Arnoud Hummel als nieuwe hoofdcoach van het Nederlandse toproeien. Hij volgt Eelco Meenhorst op, die na grote successen in Parijs eind vorig jaar stopte bij de roeibond. Hummel leidde als hoofdcoach de Nederlandse zeilploeg naar succes op de Olympische Spelen van Parijs. Hij staat bekend als een coach met een mensgerichte aanpak waarbij de persoonlijke ontwikkeling van zijn sporters centraal staat.

De DQ achter zijn naam na de 1500 meter wereldbekerwedstrijd in Thialf zorgde bij Kjeld Nuis voor een fikse woede-uitbarsting. Hoe kun je als coach je sporter in zo’n situatie helpen? Ciska de Bruijn, Sportpsycholoog VSPN, geeft daarom zeven mentale technieken en tips om frustratie te voorkomen en beter met dit soort situaties om te gaan.

Joel Banks wordt de nieuwe coach van TeamNL Lange Mannen. De 49-jarige Brit is met de Nevobo een overeenkomst voor twee seizoenen met een optie voor nog twee jaar overeengekomen. Banks is dit seizoen trainer/coach bij het succesvolle Berlin Recycling Volleys.

Katie Burnett is na een interim-periode als Technisch Manager bij de NGF per 1 januari 2025 aangesteld als Technisch Directeur. Voormalig LPGA Tour-professional Katie Burnett kwam eind 2022 als parttime coach bij de NGF en werd in januari 2024 benoemd als technisch manager a.i. Zij heeft vanaf die datum vorm en inhoud gegeven aan de nieuwe topgolfstructuur bij de NGF, in eerste instantie samen met Niels Boysen (Teammanager Topsport) en Ernst Boekhorst (directielid a.i.) en vanaf mei met Jan van Merwijk (Algemeen Directeur Sport).

Voor de derde keer vindt in Rotterdam het Rotterdam Marathon Sportmedisch Congres plaats; een samenwerking tussen Rotterdam Marathon Study Group en Golazo Media. Op donderdag 10 april treffen zorgprofessionals en organisatoren van duursportevenementen elkaar om nieuwe inzichten te krijgen rond het thema Een gezond en veilig sportevenement.

Deze zomer zijn alle ogen gericht op de sporters die naar de Olympische Spelen van Parijs gaan. Talentcoaches kijken al verder naar LA 2028. Bij het begeleiden van deze talenten naar hun topniveau is het gebruik van data nu al onmisbaar. De komende jaren wordt data alleen maar belangrijker. Met Coach-in-Control biedt Sport Data Valley een handige totaaloplossing om sporters zowel fysiek als mentaal te monitoren. Thomas Waanders van TalentNED: “Je hebt zo een extra paar ogen.”

Toen Richard Louman in 2006 als strength & conditioning coach bij NOC&NSF aan de slag ging, had hij drie collega’s. Inmiddels werken er dertig S&C coaches in de verschillende olympische en paralympische topsportprogramma’s. De coaches die gespecialiseerd zijn in kracht, snelheid, beweeglijkheid, stabiliteit en conditie zijn niet meer weg te denken uit de dagelijkse begeleiding van topsporters. "De Angelsaksische landen liepen altijd voorop, maar inmiddels zitten we minimaal op hetzelfde niveau" zegt Richard Louman, TeamNL Expert strength & conditioning.

Een sportevenement als de Rotterdam Marathon heeft als doel om grote groepen mensen aan het bewegen te krijgen en goede gezondheid en leefstijl te stimuleren. Goede zorg rondom het sportevenement is van cruciaal belang voor een geslaagd evenement. Deze evenementenzorg gaat inmiddels verder dan alleen de acute zorg tijdens het evenement zelf. Het gaat bijvoorbeeld ook om voorlichting aan deelnemers over voorbereiding, leefstijl en blessurepreventie of nazorg bij grote incidenten. Evenementenzorg vergt daarom veel samenwerking met meerdere partijen die betrokken zijn bij de organisatie van het evenement, zoals evenementenorganisatoren, (para)medici, GHOR… over inzet van bijvoorbeeld ambulances, doorstroming van deelnemers en inzet van weersafhankelijke maatregelen.

Sporters die willen presteren worden vroeg of laat geconfronteerd met tegenvallers: blessures, vormverlies, gebrek aan motivatie of slechte prestaties. Atleten die daar beter uitkomen of goed mee om kunnen gaan, beschikken over een cruciale eigenschap in de sport: veerkracht. Over dit thema wordt al veel wetenschappelijk onderzoek verricht en ook in de praktijk van de sport en daarbuiten is al veel ervaring opgedaan wat werkt om ‘de knop om te zetten’ bij sporters. Na het Jaarcongres Wetenschap voor de Sportpraktijk 2023 op 28 november in Woerden gingen ruim honderd trainer-coaches en andere geïnteresseerden naar huis met nieuwe inzichten hoe ze veerkracht bij sporters kunnen herkennen en verbeteren.

Een veelvoorkomend kenmerk van (top)sporters is dat ze perfectionistisch zijn. Dit kan helpend zijn in hun carrière om de absolute top te bereiken, omdat ze bereid zijn vol voor hun sport te gaan en er alles voor te doen en te laten. Zo zullen ze net dat stapje extra zetten in trainingen om zich zo goed mogelijk te kunnen ontwikkelen en zich ultiem voor te bereiden op wedstrijden.

Sporters moeten zoveel mogelijk gezonde trainingsuren en wedstrijden kunnen hebben. Dat is de visie van de medische staf van NOC*NSF, zegt Maarten Moen, TeamNL hoofdexpert medisch. “Wie fysiek en mentaal gezond kan trainen, zal minder uitvallen en daardoor beter presteren.”

Maken de beste spelers ook het beste team? En hoeveel specialisten selecteer je eigenlijk? Het zijn zomaar wat vragen die een coach zichzelf zal stellen bij het samenstellen van een wedstrijd- of toernooiselectie. Jeroen Delmée, bondscoach van de Nederlandse hockeyers, kent de breinbrekers als selectiemaker.

Een topsportprestatie begint bij de sporter zelf, maar hij of zij kan het niet alleen. Ook de bijdrage vanuit de wetenschap is cruciaal. TeamNL onderscheidt daarom zes verschillende expertisegebieden waarop de topsporters ondersteuning kunnen krijgen: medisch, voeding, prestatiegedrag en mentale gezondheid, topsportcultuur, strength & conditioning en sport science. Eefje Raedts is, nadat ze in 2016 al onderdeel werd van het expertdomein prestatiegedrag en mentale gezondheid, sinds 2022 de TeamNL hoofdexpert op dit vakgebied.

Het is een erkenning voor het coachvak. Want dat is het coachen, een echt vak, zo heeft nu ook de overheid – met erkenning van een tweejarige hbo-opleiding – ingezien. Wie dat wil, kan nu een studie volgen die je vormt tot Topsport- en Talentcoach.

In september 2023 start weer de tweejarige associate degree deeltijdopleiding: de Ad Sport, uitstroomprofiel Topsport- en Talentcoach. Het is de ideale stap voor (ex-) topsporters die trainer-coach willen worden en voor getalenteerde coaches bij bonden en verenigingen die zich in twee jaar willen ontwikkelen tot trainer-coach op het hoogste (top)sportniveau.