ASM-OldStars trainerscursus: ouderen beter en met plezier laten bewegen

© Nationaal Ouderenfonds. Een deelnemer aan het OldStars tennisprogramma

OldStars is een initiatief van het Nationaal Ouderenfonds en een erkende interventie van het Kenniscentrum Sport & Bewegen. De ASM Academy verzorgt de inhoud en opleidingen, zoals de ASM-OldStars trainerscursus. Tijdens deze opleiding ontwikkel je als trainer, fysiotherapeut, buurtsportcoach of begeleider een beter inzicht in de doelgroep ouderen. Je doet (meer) kennis en vaardigheden op over beweeg- en spelvormen voor 65+’ers en leert hoe je OldStars-kernwaarden als bewegen, ontmoeten, meedoen en zelfredzaamheid praktisch vormgeeft. Hiermee leer je de ouderen niet alleen beter, maar ook met meer plezier bewegen.

Ilse Alt is tennistrainer en verzorgt in de winters tourskitochten in Noorwegen. In 2024 volgde zij de ASM-OldStars trainerscursus. “Ik was op zoek naar een stukje verdieping. Een tijd terug kwam ik op de website van het ASM terecht en las ik: ‘voetballers, maar geen atleten’. Die uitspraak maakte iets los, in combinatie met het feit dat ik hier op de tennisverenigingen twee ochtenden in de week steeds kleiner wordende groepjes ouderen zag. Telkens stopte er weer iemand, soms ook omdat diegene dacht het allemaal niet meer te kunnen op de tennisbaan. Ik zou het zó mooi en fijn vinden als mensen hun hele leven kunnen blijven sporten.”

Zodoende meldde Alt zich aan voor de ASM-OldStars trainerscursus, nadat ze begin 2024 van de tennisvereniging had vernomen dat er tijdens haar overwintering in Scandinavië met een OldStars-groepje was gestart op de club. Ze stapte in en heeft nu elke donderdag een groep 65+’ers onder haar hoede, van wie de oudste 83 jaar is. "Als trainer was ik al niet volledig gefocust op alleen tennis, deed ik al uitstapjes naar andere beweegvormen, maar door de ASM-OldStars trainerscursus ben ik nog meer buiten de box gaan denken."

Niks is te gek

Als voorbeeld noemt Alt een oefening met pionnen. De OldStars hebben een pion voor zich op de grond staan en staan zelf op één been. Met hun andere been moeten ze de pion van links naar rechts schuiven. Daarmee leren ze spelenderwijs beter te balanceren – één van de grondvormen van bewegen uit de Schijf van 10!. "Of werken met strandballen", vervolgt Alt. "Dat doe ik al bij de jeugd, maar waarom zou je dat niet ook bij de ouderen doen? Door de cursus leer je: niks is te gek."

Op dit moment heeft Alt wekelijks een uurtje met de OldStars. Wat ze bij cursus heeft geleerd, past ze daarin toe, maar een uurtje is kort en de ouderen komen óók om echt te tennissen. "Daarom wil ik het liefst dit seizoen nog starten met een inloopuurtje waarin nóg meer aandacht is voor de grondvormen van bewegen, voor vallen, rollen, gooien, werpen en schieten." De vaktermen die Alt tijdens de opleiding leerde, zoals die Schijf van 10! of impliciet leren, gebruikt ze niet allemaal rechtstreeks op dezelfde manier richting de ouderen. "Maar ik vind het wel belangrijk dat ze zich bewust zijn van wat we doen, dat het helpt om naast specifieke tennisvaardigheden ook met algemene beweegvormen bezig te zijn. Ze kunnen vaak namelijk veel meer dan ze denken, maar hebben meer vertrouwen nodig in hun eigen lichaam en motorische vaardigheden. Daarom probeer ik ze bewust onbewust te laten ervaren: ga weer spelen, hoe oud je ook bent. En met de ASM OldStars-cursus ben ik nog meer mogelijkheden gaan zien om hen daarin verder te helpen."

"Ik krijg continu complimentjes en vragen over waar ik de creativiteit voor nieuwe oefeningen toch vandaan haal"

Wilma Raijmakers

Een jaar vóór Alt volgde Wilma Raijmakers de ASM-OldStars trainerscursus. Zij is judoleraar, werkt bij Team Sportservice als Regisseur Gezonde Leefstijl voor volwassenen en senioren en is hoofddocent bij ‘In Balans’, een valpreventieprogramma van VeiligheidNL voor thuiswonende 65+’ers. Om al haar werkzaamheden voor de seniorendoelgroep nog passender en uitgebreider te maken, besloot Raijmakers – die ook de ASM-instructeursopleiding Advanced heeft gevolgd – zich in 2023 in te schrijven voor de ASM-OldStars trainerscursus. Dat leverde haar de gewenste extra kennis op. "Bijvoorbeeld over hoe je met verschillende spelelementen en simpele materialen je warming-up kunt uitbreiden. Een seniorengroep werkt toch anders dan een groep bij de jeugd, het gaat wat langzamer en je moet nog beter letten op of het veilig is. Die aanpassingen zitten ‘m in de details, maar zijn wel essentieel om mee te nemen in je lessen."

Judobanden

Raijmakers gaat verder met een voorbeeld uit de praktijk. "De manier waarop het ASM kijkt naar balanceren en vallen, kan ik nu toepassen in mijn werk. Bij In Balans werken we bijvoorbeeld met een vaste structuur, maar je mag gerust wat eigen inbreng toevoegen. Zo heb ik nu wat judo geïntegreerd in mijn valpreventieprogramma. Ik zet twee senioren tegenover elkaar in een stoel, geef ze twee judobanden waarvan ze allebei het uiteinde vasthouden en laat ze dan rustig een ‘zagende’ beweging maken en trekken aan die band. Daarmee oefen je dat ze stevig kunnen zitten en dat ze op tijd ‘nee’ of ‘stop’ moeten zeggen als ze merken dat ze gaan vallen. Als het balanceren goed gaat, laat je ze staan in plaats van zitten. Zo bouw je het op. Dat is uitdagend, interactief, ze lachen en naderhand praten ze erover met elkaar."

Inspiratie

De lessen die Raijmakers bij de ASM-OldStars trainerscursus leerde, kwamen niet enkel voort uit de cursusstof. Ook de collega-deelnemers leverden haar nodige inspiratie. "Vooraf was dat voor mij ook wel een van de redenen om mee te doen: het leren van anderen die ook met senioren werken. Bij de ASM-OldStars trainerscursus heb ik ontzettend veel kennis opgedaan van de trainers en docenten die nog veel langer in het vak zitten. Zij hebben zoveel ervaring en bagage waar ik nu weer mijn voordeel mee kan doen."

Raijmakers is, kortom, ontzettend positief over de cursus. "Of ik het anderen zou aanraden? Absoluut. De ASM-OldStars trainerscursus is echt heel waardevol en ontzettend leuk. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de ouderen. Ik krijg continu complimentjes en vragen over waar ik de creativiteit voor nieuwe oefeningen toch vandaan haal."