Too-much-talent-effect

In veel sportcompetities staan de play-offs voor de deur. Nog even, en dan is bekend wie de kampioenen zijn in de Eredivisie Voetbal, de Korfbal League, De BNXT League en de Hoofdklasse Hockey. Niet lang daarna is het alweer tijd om voorbereidingen te treffen voor het nieuwe seizoen. Het doel van veel clubs: de toppers behouden en zoveel mogelijk nieuwe topspelers aantrekken. Maar, is dat eigenlijk wel zo handig?

Bij het samenstellen van teams zijn we geneigd de grootste talenten aan te trekken. Met het idee dat we dan het beste zullen presteren. Onderzoek in het voetbal en basketbal laat zien dat dat idee maar ten dele klopt. Tot op zekere hoogte hangen teamprestaties inderdaad samen met het aantal heel goede spelers. Voorbij dat punt keert het effect zich om; neemt het aantal topspelers verder toe, gaat het team juist slechter presteren.

Een verklaring volgens het onderzoek: de sterspelers gaan met elkaar concurreren in plaats van optimaal samenwerken. Met een slechter teamresultaat tot gevolg.

Wie wint het WK-voetbal?

Hoewel het WK voetbal pas eind dit jaar plaatsvindt, is het speculeren over de grootste kanshebbers al in volle gang. Zo dichten analisten Frankrijk en Brazilië grote kansen toe, gezien het aantal sterspelers in beide teams. De vraag is natuurlijk of deze spelers in staat zullen zijn om zó met elkaar samen te werken dat het too-much-talent-effect voor hen niet opgaat. Wie weet is het dit jaar juist een team met minder grote namen, dat wel optimaal weet samen te werken, dat er met de FIFA-wereldbeker vandoor gaat.

Too-much-talent voorkomen

De oplossing voor dit probleem kan simpel zijn: selecteer niet te veel sterspelers voor je team. Trek voldoende jongere en/of minder ervaren spelers aan, voor een goede balans in kwaliteit, ervaring en gretigheid. En daarnaast: zorg ervoor dat je spelers aantrekt die bereid zijn zich in te zetten voor het team en echt goed samen te werken. Wees vooraf duidelijk wat je van (nieuwe) spelers verwacht.

O jeee… ik heb een team vol supersterren

Bestaat jouw (nieuwe) team uit een groot aantal sterspelers? Geen nood, zolang zij goed weten samen te werken en het teambelang vooropstellen, heb je goud in handen. Hoe krijg je dat als trainer-coach voor elkaar? Het is belangrijk dat binnen je team het een focus op teambelang stimuleert. En dat doe je door te focussen op de drie aspecten van teambelang: toewijding, uitspreken en elkaar beter maken.

Toewijding

Toegewijde spelers zijn bereid iets extra’s te doen, of juist iets te laten, als dat goed is voor het team. In het veld zullen zij zich altijd voor 100% inzetten en bijvoorbeeld de bal afpassen naar een speler met een betere scoringskans. Ook buiten heb veld stellen ze het teambelang voorop, bijvoorbeeld door de avond voor een wedstrijd op tijd te gaan slapen.

Je bevordert toewijding door met het team te bespreken wat iedereen hierin van elkaar verwacht, door sporters niet onderling met elkaar te vergelijken, door teamgericht gedrag te complimenteren en door sporters die niet-teamgericht gedrag vertonen hierop aan te spreken.

Uitspreken

In teams waarin het teambelang voorop staat, zeggen teamleden wat ze vinden. Dit houdt in dat ze hun mening geven, wanneer ze denken dat dit het team kan helpen. Overigens betekent dit niet dat ze altijd overal kritisch op zijn. Maar wel dat ze van zich laten horen, wanneer ze het met een bepaalde beslissing oneens zijn of denken dat iets in hun ogen beter kan. Dit voorkomt dat onvrede gaat broeien onder de oppervlakte.

Als trainer-coach bevorder je het uitspreken door je sporters mee te laten denken bij bepaalde beslissingen en door ze te stimuleren meningsverschillen uit te spreken.

Elkaar beter maken

Het derde kenmerk van teambelang is elkaar beter maken. Spelers dagen elkaar uit in trainingen, in plaats van dat ze alleen bezig zijn met zichzelf beter te maken. Ze moedigen elkaar aan en geven elkaar tips en aanwijzingen.

Dit bevorder je bijvoorbeeld door ze in trainingen de opdracht te geven vol de duels aangaan en ze aan te spreken wanneer ze dit niet doen. Ook help je je spelers door ze regelmatig te laten oefenen met het geven en ontvangen van feedback aan elkaar.

Hoe scoort jouw team op teambelang?

Geef je team een cijfer van 1 (helemaal niet) tot 10 (volledig) op de drie kenmerken van teambelang:

  1. De sporters in mijn team stellen bij alles wat ze doen het teambelang voorop (teambelang)
  2. Ze zetten zich altijd voor 100% in (teambelang).
  3. Ze spreken hun mening uit, als dat het team kan helpen (uitspreken).
  4. Ze pushen elkaar in de trainingen en maken elkaar echt beter (elkaar beter maken).
  5. Ze geven elkaar tips en feedback (elkaar beter maken).
  6. Ze spreken elkaar aan wanneer dit het team kan helpen (elkaar beter maken).

Op welk(e) vlak(ken) valt binnen jouw team vooral winst te behalen?

En welke van bovenstaande tips ga je hiervoor inzetten?

Marjolein Torenbeek is Sportpsycholoog VSPN®. Ze houdt zich met haar onderneming PERFECT/10 bezig met teamontwikkeling in de sport: teams helpen beter samen te werken en communiceren, voor meer synergie en betere teamprestaties. Ze helpt sportteams regelmatig bij het ontwikkelen van gedrag dat bijdraagt aan het teambelang.

Ze schreef het boek SYNERGIE dat onlangs is uitgegeven door Arko Sports Media. Het boek laat zien op welke twaalf aspecten succesvolle zich onderscheiden van minder succesvolle teams. Toewijding, uitspreken en elkaar beter maken vormen drie van de twaalf aspecten.