Nee, Geling wist in eerste instantie maar weinig van het onderwerp af. Toch wilde de jonge turncoach wel meer weten over mindfulness. “Ik zag het eerst meer als een soort ‘quick fix’”, lacht Geling. “Ik dacht: als ik dat even leer, kan ik dat ook op mijn sporters overbrengen. Mindfulness bleek alleen allesbehalve een quick fix te zijn. Het is een heel proces.”

Lessen

Een proces waar Geling nog dagelijks mee bezig is. “Ik blijf mezelf ontwikkelen. Het is vooral ook een persoonlijk proces. De skills die ik in het traject leer, kan ik door mijn gedrag overbrengen aan de sporters. Het zijn niet zomaar even tien tips voor een betere concentratie, maar het zijn echt lessen. In die lessen is mijn eigen rol belangrijker dan ik vooraf dacht. Hoe meer je met jezelf aan de slag gaat, hoe beter je er ook kunt zijn voor de sporters.”

Van Erp, die al meer dan tien jaar samenwerkt met sporters en coaches, weet er alles van. “Vera volgt een jaarprogramma bij mij, maar we lopen een beetje uit. Als je zolang met elkaar werkt, kun je echt de diepte in gaan. Daarbij begin je met het trainen van aandacht, de bewustwording van de automatische piloot en patronen.”

Interactie

Mindfulness gaat vooral om het ‘in het hier en nu zijn’. “Je hebt alleen maar directe invloed op het huidige moment. In het hier en nu gebeurt het. We zijn geneigd om met onze gedachten bezig te zijn met to-dolijstjes of de wedstrijd van komend weekend. Mindfulness leert je om je aandacht telkens terug te brengen naar het nu, zonder daarbij te oordelen.”

Sporters en coaches bezitten vaak een sterke focus. Mindfulness gaat ook over de manier waarop je de focus herpakt. Dat kan op een strenge en rigide manier, maar ook milder. Juist in de mildheid zit de les. Deze milde of compassievolle houding die je in jezelf ontwikkelt neem je ook mee in de interactie met de sporters.

We kennen het allemaal: de schreeuwende coach langs de lijn. “Het is een perspectief projecteren op de sporter, vanuit controle. Mindfulness is een tegengeluid. Een andere manier, waarin je als coach meer in verbinding staat met de sporter. Vanuit de veilige bedding kan een sporter zich beter ontwikkelen en vervolgens ook beter presteren.”

Pauzeknop

In anderhalf jaar tijd heeft Geling het een en ander radicaal omgegooid. “Ze is zich op een totaal andere manier gaan verhouden tot de sporter en richt daarbij alles in volgens haar eigen waarden. Dat is niet iets wat ik haar heb verteld te doen, maar dat heeft ze echt zelf gedaan. Ze coacht meer vanuit haar hart. Het gaat niet meer puur en alleen om presteren, maar vooral om plezier maken. Daarbij ontwikkelen de sporters ook nog eens allerlei eigenschappen waar ze als sporter én als mens wat aan hebben. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer je je richt op de mens achter de sporter, de prestaties vanzelf komen”, zegt Van Erp.

Mindfulness is volgens Van Erp overigens niet iets wat je zomaar even uit een boekje leert. “Het is iets wat je moet gaan belichamen. Het vraagt om een investering in jezelf. Je moet een bewustzijn ontwikkelen. Dat heeft Vera gedaan.”

Bij turnclub Turn4U in Utrecht, waar Geling werkt met talentvolle sporters tot en met twaalf jaar, zet ze de geleerde lessen maar wat graag in. “Wat ik met name uit het hele traject heb meegenomen, is dat ik mijn eigen ongeduld snel projecteerde op mijn sporters. Ik heb nu geleerd welk stukje van mij is en wat er bij de sporters ligt. Ik leer na te denken over wat een sporter nodig heeft of waarom iets niet lukt, in plaats van dat ik direct mijn eigen frustratie uit. Ik druk eerder op de pauzeknop en laat ruimte voor de sporter om te vertellen wat zij ervaart.”

Ze is naar eigen zeggen een andere coach geworden. “In eerste instantie heb ik leren coachen van de mensen die mij coachten. Je pikt dingen op van andere coaches in het veld. Daarin stond het doel, en zeker ook de weg daarnaartoe, centraal. Dat was alleen veel meer als onderdeel van het proces dan de ontwikkeling als persoon. Ik merk dat ik het zelf tegenwoordig anders aanpak. Mijn uiteindelijke doel is dat de sporters het liefst hun hele leven willen blijven turnen. Het gaat niet zozeer om (beter) presteren, maar veel meer om het communiceren en leren aangeven van grenzen. Mijn doel is om een voorbeeld te geven, om empathisch te zijn.”

Volgens Geling kan een training mindfulness voor iedere coach interessant zijn. “Met name in een individuele sport als turnen is het contact en het inchecken bij de sporter heel belangrijk. Maar trek het breder: mindfulness is voor iedere coach interessant en een verrijking. Op deze manier kun je de sport van binnenuit veranderen én als coach een verandering doormaken. Ik vind het leuk om daaraan bij te dragen.”

Verantwoordelijkheid nemen

Van Erp is het daarmee eens. “Het kan voor iedere coach van waarde zijn”, zegt ze. “Maar het onderwerp heeft nog wel een bepaald imago. Het heeft misschien iets zweverigs. Er zit hier en daar nog wat weerstand, juist omdat het een kwetsbaar proces is. Maar de nieuwsgierigheid bij coaches en sporters zit er echt wel. Mensen willen zich steeds vaker breder ontwikkelen.”

Ze hoopt dan ook dat het langzaam maar zeker common sense wordt. “Ik ben zelf gestopt om mensen te overtuigen”, lacht ze. “Ik heb veel liever dat mensen het gaan ervaren. Dat ze zelf naar mij of iemand anders toekomen om de effecten te merken. Ik hoop dat mindfulness wegkomt uit die stoffige hoek en dat het breder gedragen gaat worden. Die verandering is gelukkig al gaande. Het is niet gek om zelf dit soort trainingen of coaching te ondergaan.”

Van Erp hoopt dat het gehele sportsysteem een ‘transitie ondergaat’, dat zich kenmerkt door meer bewustzijn en meer compassie. “Dat bonden en andere sportorganisaties bewustzijn en compassie integreren in hun kernwaarden. En dat mindfulness een plek krijgt in de diverse opleidingen. Alles begint bij meer bewustzijn en verantwoordelijkheid nemen over je eigen ontwikkelproces. Net als wat Vera gedaan heeft.”

Dit artikel verscheen in NLCOACH Magazine, december 2023.

Meer horen? Workshop De kracht van mindfulness in coaching

Op donderdag 18 april 2024 geeft Roxanna van Erp de Workshop De kracht van mindfulness in coaching (locatie Doorn). In deze workshop ervaar je als coach zelf de kracht en het effect van mindfulness in coaching. Ook leer je hoe je mindfulness kunt toepassen in je dagelijkse (coach)praktijk. Het biedt uitkomst voor coaches en sporters die veel van zichzelf vragen.